OVER YUMURTALIK KANSERİ

Yumurtalıkta gelişen iyi ve kötü huylu tümöral kitleler kadınların %5 ila 7’sinde görülmektedir. Tahmini  70 kadından birinde hayatları boyunca yumurtalık kanseri olasılığı ortaya çıkmaktadır. Amerikan Kanser Derneği’ne göre 2006 yılında yaklaşık 20.180 yeni teşhis edilen yumurtalık kanseri vakası görülmüş ve yumurtalık kanserine bağlı  olarak 15.310 ölüm meydana gelmişltir.. Yumurtalık kanserine benzer olarak meme kanseri  10 kat daha fazla or­taya çıkmakta ve akciğer kanseri 4,5 kat daha fazla ölüme neden olmaktadır. Genel olarak tanı esnasındaki ortalama yaş 63’olarak bildirilmiştir.

Yumurtalık Kanserinin Gelişmesinde Etkilii Olan Faktörler

Üreme, davranışsal ve genetik faktörlerin kansere dönüşümü etkiledikleri görülmektedir. Primer üreme ile ilgili risk faktörlerinden önemli olanlarından biri doğum yapmamış olmaktır. Tek bir doğumla sonuçlanan gebelik bile yumurtalık kanseri gelişme riskini  etkilemekte %40 ve ta­kip eden diğer gebelikler de gebelik başına %15 azaltmaktadır. Kısırlık, genel toplum ile karşılaştırıldığında yumurtalık kanseri gelişme riskini ikiye katla­maktadır. Uzun dönem doğum kontrol hapı kullanımı yumurtalık kanseri riskini  genetik bir yatkınlık olsa bile %50 azaltmaktadır.

Bütün çalışmalarda olmasa da bazı çalışmalarda yumurtalık kanserinin gelişmesinde etkisi olduğu kabul edilen faktörler bazıları şişmanlık ,  yüksek yağlı diyet,  ve genital bölgeye talk maruziyetidir. Son dönemdeki araştırmalar menopozda östrojen kullanımının yüksek risk ile ilgili oldu­ğunu göstermektedir. Bu bağlamda rahimin alınmış olması veya tüplerin bağlanmış olması  %40’lara varan risk azalması ile birliktedir.

Kalıtsal mutasyonlar bütün yumurtalık kanserlerinin %10’unda saptan­maktadır. BRCA 1 ve 2 mutasyonları yaşam boyu yumurtalık kanseri gelişme riskini %40’tan fazla oranlarda artırmaktadır. Bu genler henüz tanım­lanmamış diğer yüksek riskli genlerle birlikte genetik meme/yumurtalık kanseri ailesel sendromlarının %90’ında saptanmaktadır. Bu yüksek riskli genetik mutasyonlardan birisine sahip olan kadınların  çocuk doğurduktan sonra  35 yaşını geçmeleriyle birlikte tüplerin ve yumurtalıkların koruyucu olarak çıkarılması önerilmektedir.

 Yumurtalık Kanseri Belirtileri

Yumurtalık kanserinin başlangıcı genelde sinsidir, malasef tanı esnasında yumurtalıklara sınırlı has­talık varlığı yalnızca %25 olgudadır. Bazen belirsiz olmakla birlikte karında rahatsızlık ve şişkinlik, hazımsızlık, çabuk doyma, halsizlik, bulantı, kabız­lık, kasıklarda bası hissi, sık idrara çıkma, cinsel ilişki esnasında ağrı,  ve kısa soluma görü­lebilecek belirtilerdir. Erken evre yumurtalık kanserlerinin büyük çoğun­luğu rutin muayene esnasında belirti vermeyen bir kistin fark edilmesiy­le veya başka bir sebeple görüntüleme yapılan hastalarda tesadüfen ile tanı alır. İlerlemiş hastalık genellikle belirgin hale gelmesi veya karın içinde aşırı sıvı birikimi ile tanı alır.

Yumurtalık Kitlelerinin Değerlendirilmesi

İlgili belirtileri olan hastalarda anamnezden sonra  genel fizik muayene yapılır. Yumurtalık kanseri ile ilgili genel fizik muayene bulguları, akciğerde sıvı birikimi, karında sıvı birikimi veya kitle olabilir. Yumurtalıkların bazen yayılmış meme kanseri ile tutulumu nedeniyle meme muayenesi gereklidir.

Menopoz öncesi kadınlarda ortaya çıkan yumurtalık kitlelerinin %5’inden azı kanserdir. Büyük çoğunluğu 8 cm ve daha küçük boyutlarda­ki fonksiyonel kistlerdir ve bir ila üç ay içerisinde kendiliğinden çö­zülürler. Menopoz sonrası kadınlarda kanser riski yaşla birlikte artar ve daha ileri incelemenin hemen yapılması gerekmektedir.

Ultrasonografi  görüntüleme yumurtalıktaki kitlenin kanser olup olmadığını belirle­mek için değerlidir. Düzgün duvarlı ve saydam sıvılı basit kistler menopozdaki kadınlarda bile neredeyse hemen her zaman iyi huyludur. Kalınlaşmış ve düzensiz kist duvarı, kist içerisinin dolu oluşu ve odacıkları ayıran ka­lın zarlar kanseri düşündüren yumurtalık görüntüleridir. Karında sıvı birikmesi de kanser için bir risk faktörü­dür ve ultrasonografi ile görülebilir. Bilgisayarlı Tomografi rutin olarak önerilmemektedir.

CA-125 testinin yumurtalıktaki kitlelerin değerlendirilmesinde sınırlı öneme sa­hiptir. Erken evre yumurtalık kanserli hastaların yalnızca yarısında ve ilerle­miş hastalıkların %80’inde yüksek seviyelerde saptanması bu testin kullanılabilirliğini kısıtlamaktadır. Bununla birlikte CA-125 enfeksiyon, endometriozis, miyomlar gibi bazı iyi huylu durumlarda da artmaktadır.